Karlı ve buzlu bir zemin üzerinde ilerlerken, önünüzdeki araçların aniden kaymaya başladığını ve sabit kalarak yol üzerinde engel oluşturduğunu düşünün. Bu durumda yapılması gereken, önünüzde bulunan araçtan kaçmak için direksiyonu düz bir şekilde tutarak, frenaj uygulamaktır. Daha sonra ayağımızı frenden çekerek kilitlenmeyi kaldırırız. Böylece kazanılan yavaşlama ile yumuşak direksiyon hareketi yapılabilir ve engelden kaçılabilir (klasik fren sistemi) . Birinci engelden kaçtıktan sonra, engelden kurtularak geçmiş olduğunuz şeritte kayarak durmuş başka bir araç daha bulunduğunu varsayın. Bu durumda, araca çarpmamak için, daha önceki manevra ile kazandığınız uygun hızda frenaj uygular ve duran araca çarpmadan aracınızı güvenli bir şekilde durdurabilirsiniz.
Bu örnekte de görüldüğü üzere, bu manevraların kısa mesafelerde, yüksek hızlarda başarılabilmesi mümkün değildir. Sürücünün kazanmış olduğu hiçbir kabiliyet ve beceri fizik kurallarını yenemez. Hızınız yüksekse, birinci engelden kurtulsanız dahi ikinci engele çarpmaktan kurtulamazsınız.
Folyo Üzerinde Frenli Engelden Kaçış Hareketinin Hedef Davranışları
- 1. İşlem basamaklarını sıralayabilme
- 2. Direksiyon tutuş şeklinin manevra kabiliyetini nasıl etkilediğini açıklayabilme
- 3. Engele yaklaşma mesafesini tahmin edebilme
- 4. Zeminde önüne çıkan engeli görüp, panik fren uygulayarak aracın hızını azaltmaya çalışma
- 5. Fren esnasında araç kızakladığından frene son verip engelden kaçmak için tutunmayı sağlayan yumuşak direksiyon manevrası yapabilme.
- 6. Kaygan zeminli karayolu yüzeyinde sürtünme katsayısının azaldığını algılayabilme ve açıklayabilme.
- 7. Kaygan zeminde engelden kaçabilmek için direksiyon manevrası yapabilme ve engelden kaçmayı başarma
- 8. Engelden kaçış sırasında fazla direksiyon çevirmenin risklerini açıklayabilme
- 9. Araç tekerlekleri ile zemin arasında sürtünme katsayısı değiştiğinde, direksiyonu kayma yönünde çevirebilme ve doğrultusunu muhafaza edebilme
- 10. Emniyet kemerinin doğru kullanımının sürücüye manevra sırasında sağladığı avantajları anlatabilme
Folyo Üzerinde Frensiz Engelden Kaçış
Bu uygulamada, folyodan frenli kaçışta olduğu gibi, sürtünme katsayısının yine çok az olduğu aynı zeminde, aynı hareketin frensiz olarak yapılması söz konusudur. Zeminin normalden farklı olması ile sürücülerin araç üzerindeki kontrollerinin zayıf olduğu yerde önüne çıkan engellerden güvenli bir şekilde kaçmalarını sağlamak amaçlanmaktadır. Kaygan zemin uygulamalarında da belirtildiği gibi, aracın şehir içi hız limitlerinde altında kullanılması gerekmektedir.
Sürücünün, önünde bulunan bir engelden kaçmak için yüksek hızda sert direksiyon hareketinde bulunması yeterli olacak mı? Yoksa kaza mı yapacak? veya aracı güvenli bölgeye nasıl taşır? sorularının cevabı bu eğitim aşamasında verilecektir.
Folyo Üzerinde Frensiz Engelden Kaçış Hareketi Hedef Davranışları
- 1. İşlem basamaklarını sıralayabilme
- 2. Direksiyon tutuş şeklinin manevra kabiliyetini nasıl etkilediğini açıklayabilme
- 3. Engele yaklaşma mesafesini tahmin edebilme
- 4. Önüne çıkan engeli zamanında fark edip, ayağını gaz pedalından çekerek, ön tekerlekleri doğru manevra noktasına geldiğinde sağa veya sola direksiyon hareketi ile engelden kaçabilme,
- 5. Aracı ile engel arasındaki mesafenin güvenli duruş için yeterli olmadığını anlayarak sadece direksiyon hareketi ile engelden kaçmak için manevra yapabilme
- 6. Engelden kaçış sırasında birbirini takip eden seri manevralarda yüksek oranda direksiyon çevirmenin risklerini fark edebilme
- 7. Kaygan zeminli kara yolu yüzeyinde sürtünme katsayısının azaldığını algılayabilme ve açıklayabilme.
- 8. Kaygan zeminde engelden kaçabilmek için direksiyon manevrası yapabilme ve engelden kaçmayı başarma
- 9. Direksiyon manevrası ile oluşan ağırlık transferini kontrol ederek aracı doğrultusunda tutmayı başarma,
- 10. Emniyet kemerinin doğru kullanımının sürücüye manevra sırasında sağladığı avantajları anlatabilme
Yarı Kaygan Zemin Yarı Folyo Üzerinde Frenaj-Spin (Kendi Ekseni Etrafında Dönme) Uygulaması
Spin İngilizce bir kelime olup, kendi etrafında dönme anlamına gelmektedir. Kontrollü veya kontrolsüz olarak, aracın kendi ekseni etrafında veya aracın bir kısmının 45 dereceden başlayan 90-180-360 derecelerde, farklı hız ve sayılarda devam eden dönüşler şeklinde açıklanabilir. Sürücünün karlı veya buzlu zeminde ilerlemesi sırasında, araçtan veya sürüş davranışından kaynaklanan hatalardan dolayı spin yapmasına kontrolsüz spin denilmektedir. Sürücünün kendisinin bilerek el frenini çekmesiyle veya aracının sağ veya sol tekerleklerinin daha kaygan bir zemine gelmesi sırasında frenaj uygulaması sonucunda spin yapmasına ise kontrollü spin denir.
Gerçek trafik ortamında, orta refüjde bulunan ağaçlandırılmış kısımların sulanması sonucu ıslanan asfalt ya da hava şartlarından dolayı buzlanan yol kesimlerine aracın sol veya sağ tekerleklerinin fren yapılması anında denk gelmesi sırasında, öndeki araçların aniden durması veya bir engel çıkması sonucu, aracın böyle bir dönme hareketi yapması ile karşılaşılabilir. Sürücü refleks olarak frenaj uyguladığında aracının önü veya arkası belirtilen derecelerde kayma ve kendi ekseni etrafında dönme eğilimi gösterir. Aracın arkasının sağa ya da sola kaymada ki ısrarı 45 dereceyi geçerse sürücü aracın doğrultusunu koruyamaz, araç kontrolsüzce dönmeye başlar savrulur. Bu durum akan trafik içerisinde tehlike ve kaza anlamına gelebilir.
