Zincir satın alınırken zincir tipleri içinde birbirine paralel dizilmiş zincir yerine, baklava dilimli olanlar tercih edilmesinde yarar vardır. Baklava dilimli ya da X desenli olarak adlandırılan zincirler yeri daha iyi kavrar ve frenleme sırasında paralel desenliler de olduğu gibi lastik kaygan zeminle direk temas etmez.
Zincir kullanılan taşıtın lastik ebadına göre seçilmelidir. Küçük veya büyük zincirin lastiğe hiçbir faydası olmaz. Zincir markaları lastik ebatlarına göre sıralama yaparlar ve her markanın kendi sıralaması farklıdır. Bu yüzden zincirin kutusunun üzerinde lastik ölçülerine bakılarak kullanılan taşıta uygun olan tercih edilmelidir.
Patinaj zinciri ve kar paleti ile maksimum 50 km/s hız yapılmalıdır. 50 km/s nin üzerindeki hızlarda zincirin ve paletin kırılma ve kopma riski bulunur. Zincir sadece bir kuşağı koparsa aracınızın karoserine vurarak hasar verebilir. Komple kopması halinde ise en büyük tehlike zincirin tekerleğin iç kısmındaki aks ve salıncaklara dolanarak tekerleğin ani olarak kızaklaması ve ön takıma zarar vermesidir. Ayrıca 50 km/s nin üzerinde yapılan frenlerde metalin sürtünmesinden dolayı tehlike oluşabilir.
Patinaj zinciri ve kar paleti çekişin olduğu lastiğe takılmalıdır. ABS li araçlarda dört tekerleğe de zincir takmakta yarar vardır. ABS sensörü bir tekerlekteki kaymayı belirlediğinde, ABS beyin ünitesine o doğrultuda bilgi gönderir. Bu yüzden fren anında ABS performansını gösteremez.
Virajlarda zincir takalı iken daha dikkatli olunmalıdır. Hızlı girilen virajlarda zincir lastiğin bir tarafında toplanır ve lastiğin gücüne dayanamayarak kopar. Bu yüzden zincir takılıyken ani hareketlerden ve virajlara hızlı girmekten kaçınılmalıdır. Zincir belli periyotlarda kontrol edilmelidir. Zamanla bollaşan zincirin boşluğu alınmalıdır. Böylelikle hem sürüş güvenliği artar hem de zincirin kullanım ömrü uzar.
Eğer yolda kar kalmadıysa ve buzlanma yoksa zincir veya palet çıkarılmalıdır. Çünkü bu durum yavaş gidilmesine ve konfordan ödün verilmesine neden olduğu gibi zincirin ve lastiklerin de hasar görmesine sebep olur. Özellikle zincir tekerleklerin balans ayarını olumsuz yönde etkiler. Kuru yolda uzun süre kullanıldığında rot ve rot başlarını da bozar. Bu yüzden zinciri bir daha kullanmanıza gerek kalmayacak hava koşulları oluştuğunda balans ve ön takım ayarları gözden geçirilmelidir.
Zinciri daha sonra tekrar kullanmak için iyi korunmalıdır. Kar suyu ve buzu eritmek için yola atılan tuzlar metaller üzerinde yıpranmayı artırmaktadır. Zincirin ömrünü uzatmak için taşıttan çıkarılan zincir su ile durulanmalı ve kurutulmalıdır. Kuruyan zincir son kez bir bez yardımı ile silinmeli, kendi kutusuna veya alet çantasına konulmalıdır. Unutmamalıdır ki bir sonraki yıl da zincire ihtiyaç duyulacaktır.
Takmatik Tip Bir Zincir Nasıl Takılır?
- 1 - Çekişin olduğu lastiğin arkasından zinciri yere doğru yatırın.
- 2 - Esnek çelik halatın kırmızı olan bölümünü jant hizasında kilitleyin.
- 3 - Sarı renkli halatın ucunu sarı fosfor boyalı kilide takın.
- 4 - Çelik halatı geriye iterek zinciri lastiğe tam olarak oturtun.
- 5 - Yeşil renkli gergi zincirinin yeşil fosfor boyalı U kilitleme geçirerek kilitleyin.
- 6 - Yeşil gergi zincirinin yeşil fosfor boyalı plastik kılavuz yuvasından geçirerek gerdiğiniz ve ucundaki lastik kancayı çevre zincirine takın.
- 7 - 100 km sonra zinciri tekrar gerin.
Lastik hava basıncının belirlenenden az ya da çok olması, uzun önemde lastikte ve taşıtta tamiri mümkün olamayacak hasarlara yol açar. Aynı zamanda, lastiğin dengesiz olmasına ve beklenenden erken aşınmasına neden olur. Hava basıncı, taşıt hareket ettirilmeden lastik soğukken ölçülmelidir. Periyodik olarak iki haftada bir basınç ölçümü uygundur. Taşıt üreticilerinin kullanım kılavuzunda belirlediği hava basıncı değerleri lastiğe uygulanmalıdır.
Hava Basıncı Azalmış Veya Patlamış Lastiğin Değiştirilmesi
a) Trafik Ortamında Seyir Halindeyken Lastiğin Değiştirilmesi
Seyir halindeyken lastiğin havasının inmesinin veya patlamasının fark edilmesi durumunda (Diğer sürücüler tarafından uyarılması veya kontrol kaybının hissedilmesi şeklinde) dörtlü flaşör yakılarak, trafiğin el verdiği ölçüde sağ taraftaki en yakın güvenli alana (görme ve görülmenin engellenmediği, durma, duraklama ve park etmenin yasaklanmadığı, risk taşımayan alan) taşıt yönlendirilerek durdurulur.
Taşıtın ve diğer yol kullanıcıların güvenliğini tehlikeye düşürmemek için şehir içi yollarda 30 metre, şehirler arası yollarda ise 150 metre mesafeye reflektör konulmalıdır.
Tavsiye edilmemekle birlikte lastik dönemeç veya tepe üstü gibi yerlerde değiştirilmek zorunda kalınırsa, kırmızı ışık cihazı veya kırmızı renkteki yansıtıcının aracın ön ve arkasında en az 30 ar metre mesafede olacak ve diğer araç sürücüleri tarafından en az 150 metreden açıkça görülebilecek şekilde yerleştirilmelidir.
Otobüs, kamyon ve çekicilerin kara yolu üzerinde arıza ve uzun süreli bırakılması halinde, normal hava şartlarında en az 150 metreden net olarak görülebilecek şekilde 150x25 cm. ebadında Avrupa Topluluğu Direktifleri ve Avrupa Ekonomik Komisyonu Regülasyonlarından ECE 70 deki teknik şartlara uygun engel işareti konulmalıdır.
Bozulan araç, tehlikeli madde taşıyorsa her durumda kırmızı ışıklı cihaz kullanarak devamlı şekilde başında beklenmek suretiyle gözetim altında bulundurulmalıdır.
Yukarıda belirtilen tedbirlerin alınması tamamlanıncaya kadar araçta acil uyarı (dörtlü ikaz) lambaları varsa bu lambaları veya dönüş lambaları birlikte yakılabiliyor sa bunlar yakılmalıdır. (2918 s. Kara yolları Trafik Kanunu Yönetmeliğinin 135.Maddesi).
Taşıtın ilgili bölümünden stepne, bijon anahtarı ve kriko bağlı olduğu alandan çıkartılarak değiştirilecek lastiğin yanına getirilir.
Lastik değişimine başlamadan önce taşıtın el fren çekili olmalıdır.
Bijon anahtarı ile bulunduğu yerde değiştirilecek lastiğin bijonları hafifçe (bir-iki diş) gevşetilir.
Kriko değiştirilecek lastiğe yakın olan bölümdeki taşıt tabanında bulunan kriko takma noktasına takılarak, kriko yardımı ile taşıt lastiği çıkartılabilecek noktaya kadar asfaltla teması kesilir.
Zeminle irtibatı kesilen ve önceden bijonları bir-iki diş gevşetilen lastiğin, bijonlar sıra ile sökülür. Bu sökme işleminde bijonların zemine bırakılması sıra ile yapılır. Bunun sebebi de sökülen bijonların takma işlemi sırasında aynı deliğe denk gelecek şekilde takılabilmesini sağlamaktır.
Sökülen lastiğin yerine stepne lastik takılıp, bijonlarda sökme sırasına göre aynı bijon deliğine göre boşluğu alınacak kadar yumuşakça sıkılır.
Kriko ters şekilde çalıştırılarak taşıtın lastiğinin tamamen zemine basması sağlanarak kriko tamamen çıkartılır.
Lastik değişimi sırasında kullanılan bijon anahtarı, kriko ve patlak lastik taşıtın ilgili yerlerine konularak sabitlenir.
Dörtlü flaşörü yanar şekilde bulunan taşıtın arkasına (güvenli noktaya) bırakılan reflektör alınır.
Dörtlü flaşörler kapatılıp, sol sinyal kullanılarak harekete geçilir.Patlamış lastiğin en kısa sürede ve en yakın yerde tamir ettirilmesi de unutulmamalıdır. Bu işlem o görevlilerce yapılamıyorsa da diğer sürücü bu işlemden haberdar edilmelidir.
b) Park Yerindeki Taşıtın Lastiğinin Değiştirilmesi:
Kara yolları dışında park halinde veya otoparkta bulunan taşıtların lastiklerinin patlaması, hava basıncının düşmesi durumlarında da yukarıda anlatılan işlemler reflektör koyma işlemi dışında aynı sıralamaya göre yapılmalıdır.
Lastiğin Performansı ve Ömrü:
Sürücünün sürüş ve fren kullanım alışkanlıkları lastiğin performansını ve ömrünü etkiler. Gereksiz ani frenler, kalkış sırasında sert kalkışlar taban kısmında aşınmaları arttırır. Lastikleri kullanım neticesinde oluşacak mekanik bozuklukların tamirinin ihmal edilmemesi (Ön takım mekaniği) gerekir. İhmal, lastiklerin düzensiz aşınmasına neden olur, aşınan lastikler taşıt hâkimiyetini zorlaştırır.
LASTİKLERDE YAŞANABİLECEK MUHTEMEL SORUNLAR VE SEBEBLERİ
Sorun: Dört lastiğin farklı noktalardan aşınması.
Sebebi: Aracın rot ayarları bozuk.
Sorun: Omuz bölgelerinde fazla aşınma
Sebebi: Rot ayarı bozuk, Geniş jant takılması, lasyik hava basınçları düşük.
Sorun: Viraj alırken yada direksiyonun ilk haraketinde lastiklerden ses gelmesi.
Sebebi: Lastik hava basınçları düşüktür.
LASTİKLERDE YAŞANABİLECEK MUHTEMEL SORUNLAR VE SEBEPLERİ
Sorun: Tabanın orta kısmında aşınma.
Sebebi: Hava basıncının fazla olması nedeni ile orta kısmın şişmesi, Bozuk balans ve ön takım, Dar jant takılması.
Sorun: Direksiyon kontrolünün zor olması
Sebebi: Farklı ve aşınmış lastikler, Yanlış hava basıncı, Ön düzen mekanik aksamında bozukluk.
