araç lastikleri

Lastiğin İşlevleri

• Aracın değişebilen toplam ağırlığını taşımak.
• Kalkış ve fren anında ortaya çıkan büyük yük transferi ile oluşan (önarka, yanal) ağırlıkla birlikte, kalkışı sağlamak, frenleme sırasında kaymaya karşı direnç göstermektir.
• Yön vermek, üzerinde bulunulan yolun durumu ve iklim şartları gözetilerek kullanılan lastikler, aracın büyük bir emniyetle tutunmasını, yapılan manevra doğrultusunda güvenle yön almasını sağlar.
• Zemindeki farklılıkların etkisini azaltmak, sürücünün, taşıtta seyahat edenlerin ve yükün konforunu sağlamak, aracın uzun ömürlü olması için yolun pürüzlerinin etkisini azaltmak anlamına gelmektedir.
• Performansını milyonlarca lastik devri boyunca en üst düzeyde tutmak için uzun ömürlü olmak.

Lastiklerin Temel Bölümleri

a) Karkas (Gövde)

Lastikte bulunan bütün bölümleri üstünde taşır. Topuk çemberini içten dışa doğru sararak dönen, gövdeyi oluşturan çelik veya tekstil kumaştır. İçeride bulunan basınçlı havayı muhafaza eder, darbelere toplamda mukavemet gösterir. Yumuşak, dayanıklı ve esnek yapısı sürüşte amaçlanan konforu sağlar.

b)Sırt (Taban)

Lastiğin yer ile temas eden desenli bölgesidir. Konfor, sürüş emniyeti (yere tam tutunma) , fren emniyeti, yoldaki darbelere karşı dayanıklılık, uzun ömür (km olarak) ve desen yardımıyla soğutma sağlar.

c) Omuz

Sırt ile yanağın birleştiği ve kalın kauçuktan yapılmış bölgedir. Viraj emniyeti için hayati önem taşır.

d) Yanak

Lastiğin topuk ve omuz bölgesi arasında kalan, lastiğe esneklik sağlayan ve üzerinde marka ve uluslararası tanıtıcı bilgiler bulunan bölgesidir. Süspansiyon, esneklik, zeminden oluşan darbelere karşı dayanıklılık sağlar.

e)Topuk

Lastiğin janta temas eden ve sıkıca bağlanmasını sağlayan bölgesidir. Lastiğin jant kısmındaki oluklu kısma tam ve sağlam olarak oturmasını, basınç kalitesinin sürekliliğini sağlar. Lastiğin jant üzerinde kayma ve sallanmasını engeller.

Lastiklerin Uzun Ömürlü ve Güvenli Kullanılabilmesinde Dikkat Edilecek Hususlar

a) Diş Derinliği

Sırt bölgesi, lastiğin yola basan desenli kısmıdır. Lastik kullanımdan dolayı eskidikçe tutunması azalır. Geçen zamanda lastiğin üzerindeki desen aşınarak derinlik seviyesi düşer, performanslı ve güvenli olarak kullanılmaz seviyeye gelir. Diş derinliği 1.6 mm.’nin altına inmiş lastikleri kullanmak, can ve mal emniyeti bakımından tehlike oluşturur. Limit olarak 1.6 mm.’nin altında diş derinliğine sahip lastiklerle trafikte yol almak ülkemizde olduğu gibi birçok ülkede de kanunen yasaktır. Ancak lastiklerde istenen verimi alabilmek için diş derinliği 3mm. altına düşürmemek gereklidir, bu seviyeye geldiğinde değiştirilmesi tavsiye edilmektedir. Kış lastiklerinin güvenli diş derinliğini en az 3 mm. yaz lastiklerinin ise en az 1.6 mm olması ölçülerek takip edilmelidir. Gözle de lastiğin oluklarında bulunan işaret noktalarından kontrol edilebilir. Bu noktaya taban derinliği geldiğinde lastikler artık “kabak” olarak değerlendirilir. Kullanılması hayati risk taşır ve yasaktır.

b) Uygun Lastik Seçimi

Aracın kullanım kılavuzunda belirlenen ebat ve kat muadilinde ki lastikler kullanılmalıdır. Motorlu taşıtların üretiminde test edilerek takılan jant ve lastik ebatlarına uygun olanları kullanmayı sürdürmek şarttır.

c) Dört Lastik Uyumu

Aracın tüm lastiklerinin yapıları, taban desenleri aynı ebat ve yapıda olmalıdır. Bu uyum sağlanmadığı takdirde, aracın aynı aksı üzerinde farklı yapı, desen ve aşınmış lastik takılması halinde taşıt performansı düşer, lastik kullanım ömrü kısalır.

d) Yük Endeksi ve Yükleme Şekli

Taşıt taşıma kapasitesine (istiap haddi) uygun lastikler kullanılmalıdır. Limitten fazla yapılan yükleme lastiklerin çabuk ısınmasına, yanak, omuz ve topuk bölümlerinde arıza oluşmasına ve hızlı aşınmaya sebep olur. Ağırlığın dağılımı açısından dengesiz yüklemeler lastik ömrünü, toplam lastikler ya da tek tek şeklinde azaltır.

e) Taşıt Hızı

Taşıt kullanım hızı arttıkça lastiğin sıcaklığı artar. Sürtünme nedeniyle sırt kauçuğu fazla aşınır. Hız yapmak lastiğe ve taşıt mekaniğine zarar verir. Çukur ya da kasislerden önce hızı en aza düşürerek, tekerlerin dönebilmesi için frenden ayağı çekmek gerekir.

f) Zemin ve İklim Şartları

Bozuk yol yüzeylerinde ve aşırı sıcak aylarda lastik normale göre daha çok aşınır. Mevsim ve yol şartlarına uygun lastik seçimine dikkat etmek gerekir. Karlı zeminlerde vakumlu, buzlu zeminlerde çivili lastikler önerilmekle birlikte bu imkanların bulunmadığı durumlarda zincir kullanılmalıdır. Zincirin, mevsime uygun şekilde taşıtta bulundurulması yasal bir zorunluluktur.